Hoe begon het in 1998?
De stichting Tibet naar School werd opgericht in 1998. In dat jaar kwamen de initiatiefneemsters van de stichting, Janneke Rentema en Marleen de Ruijter, in Tibet in contact met de Tibetaanse gids Tsering. Ze spraken met Tsering over het gebrek aan onderwijs en gezondheidszorg op het platteland van Tibet. Tsering vertelde over de vervallen staat van de school in zijn geboortedorp zo’n 120 kilometer ten noordoosten van de hoofdstad Lhasa en de moeilijke omstandigheden waaronder er les werd gegeven.
Bij een bezoek aan de school bleek de situatie nog schrijnender dan Tsering had verteld. Het dak lekte en er zat geen glas in de ramen. De leerlingen zaten op de koude lemen vloer. Er waren nauwelijks schoolboeken, pennen en schriften. Aangrijpender nog was de toestand van de kinderen: ze zaten apathisch in de klas. Veel kinderen bleken honger te hebben: sommigen hadden een uur gelopen om bij de school te komen en zaten van 's ochtends negen uur tot laat in de middag op school zonder dat ze iets te eten hadden meegekregen.
De initiatiefneemster besloten de school te helpen en richtten de Stichting Tibet naar School op.
Tussen 1998 tot 2008 heeft de stichting veel voor het onderwijs en de gezondheidszorg op het platteland van Tibet kunnen doen. We ondersteunden uiteindelijk 9 basisscholen, waardoor ruim 450 leerlingen onderwijs kregen en we zetten drie kleine gezondheidscentra op, waardoor mensen op het platteland toegang kregen tot de meest elementaire gezondheidszorg. In 2004 startten we met een school voor beroepsonderwijs waar ruim 15 leerlingen het vak van timmerman of schilder leerden. IN 2008 veranderde de situatie.
Leerkrachten worden door de overheid aangewezen. Meestal zijn het mensen die zelf de middelbare school hebben afgemaakt en daarna nog een korte opleiding hebben gevolgd om les te geven. Tijdens deze opleiding leren ze te werken met de taal- en rekenboeken die op de school gebruikt worden. Dat is de enige “bagage” die ze hebben.
Beginnende leerkrachten krijgen een salaris van 120 yuan per maand ( € 12). Ze ontvangen geen extra’s in natura, hier moeten ze het mee doen. Met het Tibetaanse prijspeil is dit volstrekt onvoldoende om van rond te komen. De leerkrachten hadden geen andere keus dan naast hun baan als leerkracht hun familie te helpen op het land om extra inkomsten te verdienen. Alleen aan het begin van de dag waren ze op school om de leerlingen te ontvangen en de les van die dag op het bord te schrijven – de kinderen bleven de hele dag deze zelfde les herhalen.
Eindelijk kregen ze de kans om hun vak naar behoren uit te oefenen. Het werk werd er voor hen vooral interessanter door: meer afwisseling nu er niet meer alleen taal en rekenen gegeven werd. Door het toenemende leerlingenaantal kon er in niveaugroepen gewerkt worden waardoor het resultaat beter werd. De leerkrachten die al op de scholen werkten konden bijscholing volgen. Werden er nieuwe leerkrachten aangesteld, dan waren dat mensen die afgestudeerd waren aan het Teachers College in Lhasa (vergelijkbaar met onze PABO). Met hun kennis waren zij in staat het onderwijspeil enorm te verhogen!
Het schoolgebouw van Longdun Dechen was opgetrokken uit stenen uit de rivier, het dak op traditionele wijze gemaakt van boomstammetjes en twijgjes, de kieren volgestopt met modder. In het regenseizoen lekte het hier standaard doorheen en werden d
e tafeltjes en stoeltjes van de kinderen precies tussen de lekplekken geplaatst. Elk lokaal had wel een raamkozijn, waar geen glas in zat. De wind had hier vrij spel. In de winter was het bar koud: hagel en sneeuw kwamen rechtstreeks naar binnen.
Er stonden tafeltjes en stoeltjes die met wat
touw bijeen gehouden werden. Splinters staken er aan alle kanten uit. Er was onvoldoende meubilair voor alle kinderen. Een deel van hen zat met een dun strozakje op de lemen vloer.
De dorpsbewoners hebben zelf de schoolgebouwen opgeknapt nadat er materiaal was gekocht voor de reparaties. Er zit nu glas in de ramen, nieuwe tafeltjes en stoeltjes voor alle kinderen werden besteld bij een Tibetaanse timmerman. Het dak werd waterdicht gemaakt. Nu er geen regelmatige lekkage meer was, konden de klaslokalen ook wat worden versierd: kindertekeningen aan de muur, kleurige schilderingen op de houten balken.
Bij ons eerste bezoek bleken de kinderen zonder eten naar school gestuurd te zijn. Het enige wat ze binnenkregen op een schooldag was wat water uit de beek. Het was geen wonder dat ze zo lusteloos in de banken zaten en niet speelden.
In het dorp werd een kok gezocht die dagelijks een eenvoudige lunch voor de kinderen zou klaarmaken. Voor € 10 per maand salaris was deze snel gevonden. Er werd een gietijzeren potkachel aangeschaft om op te koken, pannen, mokken en eetkommen. Dagelijks krijgen de kinderen een flinke portie rijst, noedels of tsampa, en yakboterthee. Inmiddels zijn er ook moestuinen aangelegd waar groenten en aardappels worden verbouwd. Deze worden ook verwerkt in de lunch, waardoor de kinderen meer afwisselende voeding binnenkrijgen.
Door het lage leerlingenaantal zaten kinderen van verschillende leeftijden bij elkaar: de zevenjarigen tussen de elfjarigen. In de winter was het relatief druk op school: kinderen van nomadengezinnen die vanwege de strenge vorst niet konden trekken met hun vee, verbleven dan ook in de dorpen en kwamen naar school. Doorgaans waren zij alle kennis die ze vorige winter hadden opgedaan alweer vergeten en begonnen opnieuw.
De leerkracht was met grote regelmaat afwezig. De les die hij op het bord had geschreven werd oneindig herhaald: één van de kinderen wees met een tak steeds de woorden of de sommen aan, klassikaal werd alles door de andere kinderen nagezegd. Onderaan het bord gekomen werd de tak doorgegeven aan het volgende kind en begon men weer opnieuw. Kinderen die niet konden lezen, leerden door de andere kinderen na te praten. Of zij echt het verband zagen tussen de letters en cijfers op het bord en dat wat hun klasgenoten hardop zeiden, blijft de vraag.
Doordat de leerkrachten nu permanent aanwezig waren en zich helemaal konden richten op het geven van onderwijs, was er al een verbetering zichtbaar.
Daarnaast groeide het leerlingenaantal doordat ouders nu massaal hun kinderen naar school stuurden: daar konden ze tenslotte een gratis lunch krijgen! Er was nu ook een extra leerkracht nodig waardoor de kinderen ook in niveau-groepen konden worden ingedeeld. Het was nu nog beter mogelijk om onderwijs op het goede niveau te geven.
Door deze kwaliteitsverbetering slaagden voor het eerst in de geschiedenis van het dorp de leerlingen voor het toelatingsexamen van de middelbare school!
Inmiddels zijn er nog meer verbeteringen doorgevoerd. De leerkrachten zijn bijgeschoold in nieuwe onderwijsmethoden. Gaven ze voorheen alleen maar klassikaal les, nu leerden ze ook om kinderen in groepjes met elkaar te laten werken, samen te overleggen en tot een oplossing te komen. Ook gebruiken ze meer tekeningen en illustraties om de les uitdagender en duidelijker te maken voor de kinderen. We zagen hoe enorm gemotiveerd kinderen nu meededen met de les!
In alle scholen is een bibliotheekje gestart met Tibetaanse boeken die de kinderen kunnen lenen - en dit doen ze volop!
Het was ons al snel duidelijk waarom er maar zo weinig kinderen naar school gingen. Ze leerden er weinig, en thuis waren volop klusjes waar ze bij konden helpen. Ouders hadden doorgaans ook geen schoolopleiding, dus kenden de waarde van onderwijs niet. Met deze vicieuze cirkel zouden de Tibetanen van het platteland nooit hun eigen situatie kunnen verbeteren en bleven de verliezers bij de snelle veranderingen in het huidige Tibet.
De kinderen waren snel over te halen om naar school te komen: eten, vriendjes en speelgoed om te voetballen en touwtje te springen in de pauzes.
De ouders, in het begin nog sceptisch, zagen al snel de voordelen in. Natuurlijk was de gratis lunch en de warme kleding, die alle leerlingen ontvingen en goede stimulans. De laatste twijfelaars werden overgehaald door een presentiegeld van 5 yuan per maand (50 eurocent), uitbetaald aan de ouders, als de leerling elke dag aanwezig was op school. In drie maanden tijd steeg het leerlingenaantal op de school in Longdun Dechen van 10 naar 80! Sindsdien gaan alle kinderen in de schoolgaande leeftijd naar school.
Nu de kinderen doorstromen naar het voortgezet onderwijs, en enkelen zelfs al naar de universiteit, hogeschool of beroepsonderwijs, zien de ouders steeds meer de potentie van hun kinderen en wat dit met hun toekomst kan doen. Bij ieder bezoek spreken we vele ouders die hun dank willen uitspreken voor de opleiding die hun kinderen nu kunnen volgen. Het heeft hen zicht gegeven op een betere toekomst voor hun familie!
In 2008 leidden de onlusten in de aanloop tot de Olympische Spelen in Beijing tot grote veranderingen en die hadden ook consequenties voor onze projecten. Chinese restricties leidden ertoe dat basisscholen geen hulp meer mochten ontvangen van buitenaf. Dat betekende dus ook dat de stichting geen steun meer mocht verlenen aan de basisscholen, maar alleen nog maar aan individuele leerlingen. Onze belangrijkste doelstelling, de ondersteuning van basisscholen op het platteland, was dus niet meer mogelijk. Dat de stichting geen steun meer mocht verlenen aan de basisscholen, maar nog alleen individuele leerlingen mocht ondersteunen. Onze belangrijkste doelstelling, de ondersteuning van basisscholen op het platteland was ineens niet meer mogelijk.
Sinds 2008 verstrekt de stichting studiebeurzen aan talentvolle Tibetaanse leerlingen en studenten uit kansarme gezinnen. Het is van groot belang dat jonge Tibetanen goed opgeleid zijn om een kans te krijgen in de maatschappij.
Hoe troffen we het in 1998 aan?
Bij ons eerste bezoek aan de school in Longdun Dechen in 1998 waren we geschokt door de situatie die we aantroffen: een lekkende, tochtige schuur als schoolgebouw.
Apathische kinderen die niet speelden of lachten, grotendeels vanwege de honger. Afwezige leerkrachten die ’s ochtends hun lesje op het bord schreven maar daarna hun familie moesten gaan helpen op het land om in hun levensonderhoud te voorzien. Geen schriften of pennen. Kortom: er was een school en er was onderwijs , maar daar was dan ook alles mee gezegd. Met een aantal eenvoudige en betaalbare ingrepen heeft het onderwijs een enorme verandering ondergaan.
De leerkrachten